1. Ο Βούδας λέει σε μια από τις πολλές Ομιλίες του πως ο θυμός είναι σαν μια φωτιά που καίει τη λεπτή ζωτική μας ενέργεια. Λέει επίσης πως ο οργισμένος άνθρωπος, άντρας ή γυναίκα, είναι όπως κάποιος που πιάνει για να ρίξει σε άλλον (εχθρό της στιγμής) αναμμένα κάρβουνα. Ο οργισμένος καίγεται πρώτος. Μπορεί επίσης, για να επεκτείνουμε την αναλογία μας, ο εχθρός μας να σκύψει και να αποφύγει τα κάρβουνα.
Οι σοφοί δάσκαλοι, όλοι λένε, πως αληθινός αναζητητής είναι αυτός που μπορεί να ελέγχει και να μην εκδηλώνει τον θυμό, όπως αληθινός αρματοδηγός/ηνίοχος είναι όποιος ελέγχει τα αγριεμένα του άλογα.
Αυτοί που έχουν έλεγχο, έχουν κατανόηση και η ζωή τους κυλάει πιο άνετα, πιο ευτυχισμένα.
2. Ας πάρουμε το παράδειγμα κάποιου τον οποίο προσβάλλει θεληματικά βρίζοντας τον ένας άλλος. Ποια είναι η ορθή ή καλύτερη αντίδραση;
Συνήθως ο προσβληθείς οργίζεται και αντιδρά με όμοιο βρίσιμο. Και αυτή η συμπεριφορά θεωρείται γενικά φυσική ή κατανοητή. Διότι ο άλλος τον έχει προσβάλει και η προσβολή εξάπτει και διεγείρει το συναίσθημα της οργής για μια αναλήθεια (είσαι γάιδαρος!).
Σωστά! Αλλά θα μπορούσα, ιδίως αν είμαι καλός χριστιανός, να θυμηθώ τα λόγια του Ιησού (ή των Στωικών) και να συγχωρέσω. Το ζήτημα είναι απλό μα όχι απλοϊκό.
Υπάρχει μια ιστορία ενός μοναχού που ταξίδευε με υπεραστικό. Σε μια στάση μπήκαν δυο νεαροί οι οποίοι άρχισαν να σχολιάζουν χυδαία και φωναχτά τα ρούχα και τα γένια του μοναχού. Εκείνος έκλεισε τα μάτια.
Ένας σοβαρός κύριος αφού επέπληξε τους μάγκες είπε στον μοναχό ‘Γιατί δεν λες κι εσύ κάτι;’
Ο μοναχός απάντησε: ‘Λέω. Προσεύχομαι στον Θεό να τους συγχωρέσει και να τους φωτίσει.’
3. Ας πάρουμε άλλο παράδειγμα. Ένα ζευγάρι νεαρών ερωτευμένων που βγαίνουν μαζί αρκετό καιρό αποφασίζουν να παντρευτούν. Ξάφνου όμως ο νέος άντρας αποφασίζει πως δεν θέλει, το λέει στην κοπέλα και διακόπτει τη σχέση.
Εκείνη εκπλήσσεται, αναστατώνεται, οργίζεται, είναι απαρηγόρητη. Η μητέρα της, αρκετά ώριμη και προσγειωμένη, της λέει: ‘Τι περίμενες; Δεν έβλεπες πως επρόκειτο για μικρο-απατεώνα; Καλύτερα. Μην παραπονιέσαι και μην οργίζεσαι. Εσύ φέρθηκες σαν κοριτσάκι. Στον έρωτα σου τον θεοποίησες και δεν έβλεπες τον εγωισμό και την αυταρέσκειά του. Τώρα πια μην εξαπατάσαι. Έχε στον νου σου πως ο καθένας και η καθεμιά μπορεί να σε εξαπατήσει. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν αναπτύξει κακές συνήθειες. Όπως κι εσύ, όπως κι εγώ. Δεν είναι καλοί – όπως κι εσύ, όπως κι εγώ. Αν δεις στον εαυτό σου αυτές τις αρνητικές δυσάρεστες ιδιότητες, θα τις βλέπεις στον ίδιο βαθμό και στους άλλους. Τότε θα ξέρεις, δεν θα προσμένεις πολλά, δεν θα πληγώνεσαι και θα συγχωρείς.’
4. Υπάρχουν τουλάχιστον δύο απόψεις στον ψυχισμό μας. Υπάρχουν τα δυσάρεστα συναισθήματα, που ζητούν έκφραση. Μα υπάρχει και μια ηθική αναγνώριση πως δεν είναι ωραίο ή ευγενικό να τα εκφράζουμε και να χύνουμε δηλητήριο στην ατμόσφαιρα. Θα καούμε πρώτα εμείς!
Το να μην εκφράζουμε με βρισιές, χειρονομίες, με κλάμα και δάκρυα, τις δυσάρεστες συγκινήσεις δεν σημαίνει πως θα τις καταπιέσουμε. Ούτως ή άλλως δεν μπορούμε να τις καταπιέσουμε. Μπορούμε μόνο να αναχαιτίσουμε την εκροή τους σε λόγια και κινήσεις.
Αν μάλιστα θυμηθείς πως έχεις δει και στον εαυτό σου όμοιες τάσεις εξαπάτησης ή επιδίωξης εγωιστικού συμφέροντος κλπ., η συγκράτηση γίνεται πιο εύκολη. Και καθώς εξοικειώνεσαι με τη συγκράτηση, βλέπεις πως αυτές οι ενέργειες μέσα σου δεν καίγονται μα μετατρέπονται σε κάτι θετικό.
Ούτε καταπίεση, ούτε εξωτερίκευση – μόνο επίγνωση της κατάστασης και γνώση πως όσο δυσάρεστη κι αν είναι θα περάσει.
Αυτό φέρνει μεγάλη ανακούφιση και ισορροπία.
